Klon dębu, czyli nowy "Rus" w Rogalinie

Dąb "Rus" w Rogalinie Dąb "Rus" w Rogalinie

12 kwietnia 2019 r. w pałacu w Rogalinie odbędzie się seminarium "Ochrona zasobów genowych najstarszych dębów pomnikowych rosnących w Polsce" zorganizowane przez Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk oraz Muzeum Narodowe w Poznaniu. Najważniejszym punktem wydarzenia będzie posadzenie w rogalińskim parku klonu około 800-letniego dębu pomnikowego, otrzymanego metodą mikrorozmnażania (in vitro). Pomnikowy "Rus" ma już swojego następcę. 

   Dęby szypułkowe (Quercus robur) należą do najokazalszych drzew występujących naturalnie na terenie Polski. Są w stanie osiągać obwód pnia (mierzony na wysokości 120 cm) nawet do 10 metrów. Są to często pomniki przyrody o walorach nie tylko przyrodniczych, ale też historycznych i kulturowych. Niektóre z nich są bardziej odporne na choroby w porównaniu z młodszymi drzewami. Najstarsze dęby zamierają samoistnie (np. dąb „Czech” w Rogalinie) lub ulegają zniszczeniu (np. dąb „Napoleon” w gminie Zabór - najgrubszy dąb w Polsce, podpalony w 2010 r., dąb "Chrobry" - podpalony w 2014 roku, a w 2016 roku dąb "Bolesław" powalony przez wichurę).
   Na szczęście naukowcy z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku potrafią odtworzyć pomnikowe drzewa, dzięki klonowaniu, czyli namnażaniu i ukorzenianiu z wykorzystaniem kultur in vitro. Tradycyjne sposoby namnażania wegetatywnego (ukorzenianie pędów) są w przypadku najstarszych dębów nieskuteczne, a rozmnażanie generatywne nie daje możliwości uzyskania klonu, gdzie cała roślina z pędem i korzeniem jest wierną kopią drzewa matecznego. Pojawiła się więc konieczność wykorzystania sterylnych kultur in vitro. Hodowla in vitro sadzonek z eksplantatów, czyli zdrewniałych pędów, pobieranych z 500-800-letnich dębów nie jest jeszcze opisana w literaturze. Jest to zagadnienie dotychczas nierozpoznane i niezwykle trudne. Jednakże w 2017 roku wielkopolscy naukowcy otrzymali ukorzenione sadzonki (klony) dębu "Rus" z Rogalina liczącego około 800 lat, dębu Wybickiego z Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie, dębu "Dziadziuś" z gminy Zaniemyśl, dębu "Bolesław" z gminy Bagicz, dębu "Chrobry" z gminy Szprotawa oraz jednego z Dębów Bąkowskich z gminy Warlubie. Niestety, pomimo licznych prób, nie udało się wyhodować klonu dębu "Bartek", dębu "Lech" oraz kilku innych dębów pomnikowych rosnących na terenie Polski.

Podczas badań nad klonowaniem dębów pomnikowych metodą mikrorozmnażania, okazało się, że jeden z najstarszych dębów w Polsce - około 800-letni dąb "Rus" z Rogalina (wiek określony przez dr. Krzysztofa Ufnalskiego z Instytutu Dendrologii) - namnażał się w kulturach in vitro lepiej niż młodsze dęby. To było zaskoczenie, ponieważ inne wiekowe dęby pomnikowe, a testowaliśmy ponad 20 okazów, nie namnażały się dobrze w kulturach in vitro. Materiał z wielu takich dębów zamierał po kilku miesiącach hodowli. Tak było na przykład z dębem "Bartek" z Zagnańska, którego ulistnione pędy, po dwukrotnym wprowadzeniu do sterylnych kultur, w końcu bezpowrotnie utraciliśmy - powiedział dr. hab. Paweł Chmielarz z Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku w wywiadzie dla portalu wielkopolska-country.pl.

   Badania finansowane były przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych w Warszawie w ramach projektu: „Zachowanie zasobów genowych zagrożonych i ginących gatunków metodami kriogenicznymi w leśnym banku genów oraz ochrona zasobów genowych najstarszych drzew w Polsce, poprzez sklonowanie in vitro i kriokonserwację”, a wykonywane w Instytucie Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku (w Pracowni Biologii Rozmnażania i Genetyki Populacyjnej).

   12 kwietnia 2019 r., około godziny 13.00, odbędzie się spotkanie w Rogalinie, podczas którego posadzony zostanie w parku sklonowany metodą in vitro około 800-letni dąb "Rus", jeden z najstarszych dębów rosnących w Polsce. Organizatorzy serdecznie zapraszają do udziału w tym wydarzeniu. Będzie kawa i słodki poczęstunek („dębowy tort"). Na zewnątrz budynku, jeśli pogoda pozwoli, uczestnikom spotkania czas umili muzyka na żywo - poezja śpiewana. Będzie również możliwość wpisania się do księgi pamiątkowej.

   Poniżej, w załączniku, Tablica "Klonowanie dębów".

        Źródła: Instytut Dendrologii PAN w Kórniku

Ostatnio zmienianyczwartek, 01 sierpień 2019 20:11

Skomentuj

Powrót na górę
Nasz portal wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies w zakresie odpowiadającym konfiguracji Twojej przeglądarki. Więcej o naszej Polityce prywatności