W Wielkopolsce chodzi Gwiazdor

Wigilia to najpiękniejszy dzień w roku, dlatego i mali i duzi nie mogą doczekać się tego magicznego czasu poprzedzającego Dzień Bożego Narodzenia. Słowo "wigilia" znaczy w języku łacińskim: czuwanie, czujność. Nazwę tę przyjął i rozpowszechnił Kościół katolicki. W Polsce funkcjonuje ona do dziś jako określenie uroczystej wieczerzy, spożywanej w rodzinnym gronie 24 grudnia - w wigilię Bożego Narodzenia. Wielkopolanie używają jeszcze jednej nazwy tego wyjątkowego dnia, a zapomnianej w innych regionach - Gwiazdka.

W Wielkopolsce, zarówno na wsi jak i w miastach, często słyszy się słowo Gwiazdka jako synonim Wigilii i świąt Bożego Narodzenia. Skąd wzięła się ta nazwa? Dokładnie nie wiadomo. Być może na jej pojawienie się miała wpływ tradycja zasiadania do wigilijnej kolacji dopiero po pojawieniu się na niebie pierwszej gwiazdki, którą kojarzono z gwiazdą prowadzącą Trzech Króli do stajenki w Betlejem. Pierwsza gwiazdka zawsze oczekiwana jest w Wigilię, zwłaszcza przez dzieci, z dużą niecierpliwością. Kiedy więc się wreszcie pojawia, budzi wiele emocji. Można powiedzieć, że jest najważniejszym momentem wieczoru - sygnałem rozpoczynającym rodzinne świętowanie.
   Niewątpliwie natomiast od wielkopolskiej Gwiazdki wzięło się określenie: Gwiazdor, który w innych regionach Polski znany jest jako święty Mikołaj. W wielkopolskich domach święty Mikołaj pojawia się 6 grudnia, ale podczas Świąt Bożego Narodzenia Wielkopolanie czekają na prezenty od Gwiazdora. Wiele osób uważa, że postać Gwiazdora jest wytworem komunizmu - kimś na kształt radzieckiego "Dziadka Mroza". Jest to nieprawdziwe twierdzenie, gdyż o Gwiazdorze pisał już Oskar Kolberg - dziewiętnastowieczny etnograf. Wielkopolski Gwiazdor jest bardzo stary i słyszano już o nim przynajmniej w XVIII wieku.

"Jest taki dzień, bardzo ciepły, choć grudniowy
Dzień, zwykły dzień, w którym gasną wszelkie spory
Jest taki dzień, w którym radość wita wszystkich
Dzień, który już każdy z nas zna od kołyski."
                                   (Krzysztof Dzikowski)

 Zaglądałam, skorzystałam, polecam:
1. Andrzej Brencz: Wielkopolski rok obrz edowy, Poznań 2006.
2. Wikipedia/Boże Narodzenie 

Ostatnio zmienianysobota, 01 lipiec 2017 19:48

Iza DZ wykształcenia bibliotekarz, ale lubi odnajdywać ślady przeszłości nie tylko na kartkach książek. Zafascynowana wielkopolską prowincją najchętniej spędza wolny czas na wsi lub w małych miasteczkach - regionalistka z romantyczną duszą. Zwiedza Wielkopolskę, szukając ciekawych miejsc i niezwykłych historii, którymi dzieli się na zainicjowanym przez siebie portalu wielkopolska-country.pl.

Skomentuj

Powrót na górę
Nasz portal wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies w zakresie odpowiadającym konfiguracji Twojej przeglądarki. Więcej o naszej Polityce prywatności